مهارت های ظریف و دست ورزی در کودکان

مهارت های ظریف و دست ورزی در کودکان

کودکی که مهارت دست ورزی را نیاموخته با چه مشکلاتی روبرو می شود؟ کودکی که مهارت های دست ورزی قوی دارد، در سنین پیش دبستانی قادر به مدادگرفتن و آغاز تمرین نوشتن است اما کودکی که این مهارت را نیاموخته در سنین دبستان با نارسانویسی، درشت نویسی و بدخطی مواجه می شود. برخی والدین می گویند کودک علاقه ای به نقاشی ندارد درحالی که کودک مهارت های دست ورزی را به دست نیاورده است.

کودکی که مهارت دست ورزی را نیاموخته با چه مشکلاتی روبرو می شود؟

کودکی که مهارت های دست ورزی قوی دارد، در سنین پیش دبستانی قادر به مدادگرفتن و آغاز تمرین نوشتن است اما کودکی که این مهارت را نیاموخته در سنین دبستان با نارسانویسی، درشت نویسی و بدخطی مواجه می شود. برخی والدین می گویند کودک علاقه ای به نقاشی ندارد درحالی که کودک مهارت های دست ورزی را به دست نیاورده است. لازم است والدین کنار کودک بنشینند و به نحوه مداد گرفتن او نظاره کنند و با تشویق کودک به مدادگیری مهارت دست ورزی را در او افزایش دهند و در عین حال از درمانگران در این زمینه کمک بگیرند.

 

 

 

 

 

 

 

 

مهارت گرفتن برای کودکان مهارت بسیار پراهیمتی در سنین کودکی است و انواع مختلفی دارد . تمرینات این چنینی سبب بهبود عملکرد عضلات دست و مهارت های دستی میشود . پیشرفت و زبردستی کودکان در حرکات ظریف  مانند دستخط و نوشتن در سنینی بالاتر دیده میشود.

 

برای دیدن ویدئوی تمرین اینجا کلیک کنید .

مهارت های دستی  یا مهارت های ظریف کودکان :

 الگوهایی هستند که به طور طبیعی و به منظور افزایش دقت عملکرد به اطلاعات حس لامسه و بینایی مرتبط هستند.

این الگوها شامل:

• reach : رسیدن به چیزی که قرار است برداشته شود

• grasp : گرفتن وسیله

• carry : حمل کردن وسیله تا مقصد مورد نظر (قدرت کافی عضلات ، نحوه ی گرفتن انگشتان اهمیت زیادی دارد)

• release : رها کردن وسیله بصورت درست و دقیقا در محل مورد نظر ( به هماهنگی چشم ودست بالایی نیاز دارد)

• in hand manipulation : دستکاری کردن یا به اصطلاح عامیانه این دست و اون دست کردن وسیله برای انجان فعالیت مثلا درست دست گذاشتن روی قیچی ، نحوه ی گرفتن کلید و..

• bilateral hand use : برای انجام بعضی فعالیت ها شما نیاز دارید که از هردو دست بطور همزمان استفاده کنید 

reach یا گرفتن:

در 12الی22 هفتگی اتفاق می افتد.از کودک8ماهه انتظار میرود همانطور که نشسته است،اشیایی که در محدوده اش هستند را بگیرد.

برای انجام صحیح این مهارت 2عامل نقش ویژه ای دارند:

• 1.دامنه حرکتی کافی در تمامی مفاصل اندام فوقانی که شانه مهمترین مفصل در این مهارت است.
• 2.ثبات اندام فوقانی و تنه به منظور حمایت بازو که به وسیله قدرت عضلانی و رباط ها تامین میشود.

رشد grasp

• 1.رشد اولیه به صورت چنگ زدن است که در 5ماهگی اتفاق می افتد.
• 2.در 6ماهگی چنگ زدن کنترل یافته تر است.
• 3.در اواخر6ماهگی استفاده از شست شروع میشود.
• 4.در7ماهگی با انگشت شست و اشاره اشیا را کودک میگیرد.
• 5.در8ماهگی انگشت شست متمایل به اشاره است.
• 6.در9ماهگی شی را با انگشت شست،اشاره و میانی میگیرد.
• 7.در12 ماهگی انگشت شست به دیگر انگشتان میچسبد.
• 8.در18ماهگی شی را محکم میگیرد و دست را مشت میکند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

انواع grasp :

• 1.استوانه ای:تمامی انگشتان به قدر کافی خم میشوند و شی را به کف دست فشار میدهد.ابتدایی ترین نوع گرسپ است که در نوزادان غیر ارادی است و از4ماهگی به بعد ارادی میشود.

• 2.کروی:تمامی انگشتان دور شی خم میشوند و با کمک کف دست شی را نگه میدارد مثل گرفتن توپ کوچک.

• 3.قلابی:تمامی انگشتان غیر از شست شرکت میکنند و شست نقش حمایتی دارد.

• 4.دقیق ترین و هماهنگ ترین نوع گرسپ است که نوک شست با انگشت اشاره و میانی در تماس است مثل گرفتن میخ یا دکمه.

​

 

 

 

 

 

carry:

ترکیبی از حرکات اندام فوقانی همراه با ثبات شی دون دست است.کودک باید بتواند وضعیت مچ و ساعد را در صول حمل شی تغییر دهد تا شی وضعیت مناسبی داشته باشد.

release:

نیازمندکنترل بازو و انگشتان است.در نوزادان به شکل رفلکسی است ولی در 8ماهگی رها کردن ارادی صورت میگیرد.

in hand manipulation:

پنج الگو برایش مطرح است:

• 1.انتقال از انگشت به کف دست مثل برداشتن سکه(12تا15ماهگی)
• 2.انتقال از کف دست به انگشت مثل حرکت دادن سکه(2/5سالگی)
• 3.حرکت شی روی سطح انگشت مثل بستن دکمه(3سالگی)
• 4.چرخش90درجه یا کمتر که شست مقابل انگشتان قرار میگیرد.مثل پیچاندن در بطری(2تا2/5 سالگی)
• 5.چرخش بیش از 90درجه که انگشتان مستقل از هم حرکت میکنند مثل وارونه کردن مداد(2/5 تا3سالگی)

 

bilateral hand use:

استفاده از 2دست به 3کل دیده میشود:

• 1.ساده ترین آن استفاده متقارن از 2دست است مثل پرتاب توپ
• 2.یک دست ثابت است و دست دیگر کار انجام میدهد مثل شانه زدن موی عروسک یا نقاشی کشیدن
• 3.دست ها حرکات متفاوت انجام میدهند.

عوامل موثر در حرکات دست:

• 1.شکل ظاهری و آناتومیکی بدن-وجود هرگونه ناهنجاری مخصوصا در قسمت شست عملکرد دست را با مشکل مواجه میکند.
• 2.دامنه حرکتی مفاصل
• 3.قدرت
• 4.تون عضلانی.

مداخلات درمانی:

• 1.آماده سازی شامل وضعیت دهی صحیح کودک با توجه به هدف-تعدیل تون-تقویت و بهبود کنترل وضعیتی
• 2.رشد مهارت های دستی مثل تقویت حرکات بازو و دست-بهبود مهارت های گرفتن و رها کردن-تسهیل مهارت ها
• 3.هماهنگ کردن مهارت های دستی

رویکرد های مطرح در مداخلات کاردرمانی:

• 1.بیومکانیکال که بر محدودیت دامنه حرکتی،قدرت و تحمل تمرکز دارد.

• 2.developemental بر توالی رشد طبیعی کودک تمرکز دارد.

• 3.neurodevelopmental بر کنترل وضعیتی،ثبات و حرکت و ...تمرکز دارد.

• 4.sensory integration بر عملکرد حسی و یکپارچه سازی تمرکز میکند.

• 5.motor learning یا یادگیری حرکتی بر دستیابی کودک به مهارت های حرکتی خاص و چگونگی یادگیری مهارت ها تمرکز دارد.

​

با تشکر از خانم سوگند لطفی کاردرمانگر بخاطر مقاله ی کاملشون